Szczypta teorii

Benchmarking to stosowana w zarządzaniu metoda badania, polegają ca na ciągłym porównywaniu stosowanych w badanej organizacji metod do metod stosowanych przez organizacje odnoszące największe sukcesy w analizowanej dziedzinie. Tę metodę zastosowali specjaliści PARP i wykonawcy badań z firmy Deloitte w celu wskazania badanym klastrom co mogą poprawić w swoich działaniach i od kogo mądrze brać przykład skutecznego rozwiązywania problemów podejmowanych przez klaster. Realizatorzy badania przygotowali dla wszystkich 47 klastrów uczestniczących w badaniu raporty dedykowane oraz ogólny raport końcowy z badania.

Szczypta praktyki, czyli – a miało być tak pięknie

Konferencja inugurująca projekt odbyła się 20 maja 2010 r. w Warszawie. Koniecznie trzeba było tam być. Już samo zakwalifikowanie klastra do badania przez PARP to duży prestiż. Koordynatorzy klastrów zostali dodatkowo zmotywowani do udziału w badaniu obietnicami korzyści dla klastra wynikającymi z projektu. Motywacja okazała się niezbędna, bo zaraz po konferencji koordynatorzy dostali niewiarygodnie dużą stertę formularzy do wypełnienia. Wyszukanie potrzebnych informacji i wprowadzenie ich do tych formularzy zajęło kilkanaście godzin. Potem jeszcze wizyta ankieterów – jeden u koordynatora klastra, drugi u lidera (bardzo dziękuję pani Alicji Jankowskiej z firmy ALGRAF za czas poświęcony na wypełnienie ankiet i rozmowę z ankieterem). Wreszcie 14 października konferencja podsumowująca projekt, na której miały być uroczyście wręczane raporty końcowe, przedstawione najlepsze praktyki, dyskusja na temat rekomendacji wynikających z badań dla instytucji tworzących w Polsce politykę klastrową, możliwość zaprezentowania klastra w mediach itd. itp.

Szczypta (łyżka) dziegciu, czyli obiecanej nagrody nie było

Konferencja odbyła się w eleganckim hotelu w centrum naszej stolicy. Był prelegent nawet z samego Ministerstwa Gospodarki i były oczywiście prelekcje (nie mylić z dyskusją). I co w tych prelekcjach? Oto sprowadzono do Warszawa koordynatorów 47 najaktywniejszych polskich klastrów między innymi po to, żeby im wielokrotnie przedstawić definicję klastra. Zaczął przedstawiciel Ministerstwa Gospodarki – pan Arkadiusz Kowalski, który w prostych żołnierskich słowach powiedział zebranym koordynatorom klastrów co to są klastry, po co one są i jak się je robi. Teraz już nie ma wątpliwości, że w ministerstwie słyszeli o klastrach i wiedzą kto to jest Porter, a nawet posługują się tam definicją klastra jego autorstwa. Kolejnym mówcą, który nauczał co to są klastry był pan Dionizy Smoleń z firmy Deloitte, raportujący wyniki badań i rekomendacje. Jakież było moje zdziwienie, gdy kolejny mówca – prof. nadzw. dr hab. Bogusław Plawgo – pokazał zebranym po raz trzeci porterowską definicję klastra na ekranie i była ona zgodna z poprzednimi. Mówca jednak dostrzegł zniecierpliwienie na sali i nie odczytał tej definicji. Pragnę w tym miejscu podziękować wszystkim pozostałym prelegentom za to, że nie przedstawili definicji klastra. Napięty harmonogram konferencji, przeciągający wystąpienia prelegenci i dobiegające z korytarza zapachy kawy i posiłku uniemożliwiły dyskusję, o ile organizatorzy w ogóle ją przewidzieli. Raport końcowy był już przecież wydrukowany. Na koniec konferencji okazało się, że raportów indywidualnych jeszcze nie ma. Można by taką konferencję nagrać na CD i wysłać – byłoby taniej.

Raport ogólny

Raport ogólny został opublikowany na portalu innowacji i już przed konferencją, był dostępny ze strony www.pi.gov.pl/klastry/chapter_95064.asp. Warto nadmienić, że na tej stronie każdy zainteresowany znajdzie porterowską definicję klastra (sic!). Przeczytałem go w podróży do Warszawy. Już na str. 9 raportu jest … CO? Ależ tak, domyślacie się drodzy czytelnicy prawidłowo – DEFINICJA KLASTRA! Każdy normalnie reagujący podróżny w takich okolicznościach zjadłby laptop popijając go sokiem pomarańczowym serwowanym przez personel pociągu, ale nie koordynator klastra. Każdy koordynator słyszał lub czytał tę definicję kilkanaście tysięcy razy i jest na nią całkowicie uodporniony.
Na koniec parę poważniejszych wniosków po przeczytaniu raportu. Najciekawszą jego częścią są najlepsze praktyki. Jest ich 31 i ich spis z numerami stron znajduje się na końcu raportu, na str. 242. Zapoznanie się z tymi praktykami to z jednej strony możliwość porównania własnych działań do najlepszych, a więc klasyczny benchmarking, a drugiej zaś strony promocja tych klastrów których praktyki zostały tam wyróżnione. Policzyłem, że nasze działania znalazły się w przykładach 3 najlepszych praktyk. Zachęcam do lektury tej części raportu (wszystkiego razem – kilkanaście stron), a raport do pobrania w wersji pdf ze strony podanej wyżej z portalu innowacji.
Rekomendacje wynikające z badań zostały umieszczone na str. 8 raportu. Trudno się z nimi nie zgodzić. Na przykład, że w klastrach trzeba budować świadomość w zakresie klasteringu i korzyści wynikających z członkowstwa w klastrze i że trzeba w klastrze budować zaufanie albo, że trzeba poprawić współpracę z administracją i z nauką, to są raczej zadania, które wykonują absolutnie wszystkie klastry i nie trzeba im tego rekomendować. Natomiast kiedy po przeprowadzeniu badania klastrów ich wykonawca rekomenduje zleceniodawcy identyfikację potrzeb klastrów w celu przygotowania instrumentów wsparcia, to dla mnie oznacza, że to badanie takiej identyfikacji nie przyniosło. Czy to ma oznaczać kolejne badanie? Może PARP ma na to środki, ale czy koordynatorzy wytrzymają kolejne formularze? I jeszcze rekomendacje dla władz samorządowych. Pan Smoleń informował np., że 21 klastrów skarżyło się, iż nie może zbudować trwałych relacji z administracją, tymczasem w rekomendacjach są wyłącznie odniesienia do władz regionalnych. Może w innych województwach jest inaczej, ale my w Wielkopolsce mamy Regionalną Strategię Innowacji, w której wiele uwagi poświęca się klastrom. W ramach RIS prowadzone są badania, szkolenia, warsztaty, seminaria, promocja itd. itp. Może Wielkopolska to wyjątkowy region z wyjątkowym RIS-em.

Raport dedykowany

W sprawie raportu dedykowanego naszemu klastrowi dostałem następującą informację:
Szanowni Państwo,
W związku z przedłużającym się procesem opiniowania i zatwierdzania raportów dedykowanych oraz związaną z tym koniecznością wprowadzania do nich uwag, nie mogliśmy przekazać Państwu raportu dedykowanego podczas konferencji, która odbyła się 14 października br.
Wszystkie raporty dedykowane zostaną przesłane do Państwa pocztą w dniu 22 października 2010 r.
Chcielibyśmy zaproponować Państwu możliwość spotkania z pracownikami Zespołu Sektora Publicznego Deloitte Business Consulting S.A. w naszym biurze w dniach 25 – 29 października w dogodnej dla Państwa godzinie. Spotkanie w przyszłym tygodniu będzie mogło służyć wyjaśnieniu wątpliwości w związku z treścią raportu lub przekazaniu dodatkowych informacji. Będziemy bardzo wdzięczni za informację o Państwa preferencjach w tej kwestii.
Ciekawe ile razy jeszcze trzeba będzie jechać do stolicy, żeby ten cenny raport otrzymać. 

Cezary Główka – uczestnik obydwu konferencji, koordynator klastra